Σύνδρομο «επαγγελματικής εξουθένωσης» (burnout)

​

25/10/2021

​

Ο όρος «επαγγελματική» ή «εργασιακή» εξουθένωση (burnout) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Freudenberger το 1974 για να περιγράψει μια κατάσταση εξάντλησης των επαγγελματιών ψυχικής υγείας στο εργασιακό τους περιβάλλον. Το 2018 για πρώτη φορά, η εργασιακή εξουθένωση εντάσσεται στη διεθνή κατάταξη ασθενειών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) (Jones-Schenk, 2019 ·Freudenberger, 1989).

Τι ορίζουμε ως «σύνδρομο burnout»;

Ο όρος “επαγγελματική εξουθένωση” παρουσιάζεται ως “ένα σύνδρομο σωματικής και ψυχικής εξάντλησης που εμφανίζεται σε άτομα που έχουν επαγγελματική σχέση με άλλους ανθρώπους”. Αφορά κυρίως εργαζόμενους σε ανθρωπιστικά επαγγέλματα, όπου υπάρχει συνεχής έκθεση σε συναισθηματικά φορτισμένες διαπροσωπικές σχέσεις. (Maslach et al., 1986)

Οι τρεις βασικές διαστάσεις του συνδρόμου περιλαμβάνουν τη συναισθηματική εξάντληση του/της εργαζόμενου/ης, αίσθηση σωματικής και ψυχικής κούρασης κατά την εργασία και «αποπροσωποποίηση», δηλαδή τη συναισθηματική αποστασιοποίηση και απομάκρυνση του εργαζόμενου από τους επωφελούμενους. Η τελευταία διάσταση, αποτελεί σημαντικό πρόβλημα ιδιαίτερα για τους επαγγελματίες σε δομές υγείας και κοινωνικής μέριμνας, καθώς έχει άμεσες επιπτώσεις στις παρεχόμενες υπηρεσίες και στη σχέση των εργαζόμενων με τους λήπτες των υπηρεσιών (Maslach & Leiter, 2016).

Άλλα συμπτώματα:

• Πτώση προσωπικών επιτευγμάτων και έλλειψη ικανοποίησης από τα επιτεύγματα

• Αρνητική αυτοκριτική

• Δυσφορία για την εργασία

• Μελαγχολική και καταθλιπτική διάθεση, έντονοι φόβοι, ευερεθιστότητα ακόμα και θυμός

• Φτωχή μνήμη, δυσκολία στη λήψη αποφάσεων, στην συγκέντρωση και στην ταχύτητα

• Συχνές συγκρούσεις με τα μέλη της οικογένειας

• Συχνότερες αναρρωτικές άδειες

• Σκέψεις για παραίτηση από την εργασία

• Οργανικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλοι, γαστρεντερικά προβλήματα, δυσκολίες ύπνου, ναυτία, δυσκολία στην αναπνοή, υπερένταση, σεξουαλική δυσλειτουργία, διαταραχές διατροφής, μυοσκελετικοί πόνοι κ.α.

• Χρήση φαγητού, ναρκωτικών ή αλκοόλ ως μέσων για εκτόνωση, ανακούφιση ή απόσυρση (Aronsson et al., 2017).

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του συνδρόμου;

Το σύνδρομο της «επαγγελματικής εξουθένωσης» περιγράφεται για πρώτη φορά στις σύγχρονες κοινωνίες της μετανεωτερικότητας, καθώς η εργασία αλλάζει χαρακτηριστικά. Οι έντονοι ρυθμοί, ο ανταγωνισμός, η ταύτιση της προσωπικής ευτυχίας με την επαγγελματική επιτυχία καθώς και το υψηλό επίπεδο αφοσίωσης που τη συνοδεύει, οδηγούν στο βίωμα της « εργασιακής αποτυχίας» ως ένα τραυματικό γεγονός, ως μια προσωπική «αποτυχία», που δημιουργεί συχνά αίσθημα απώλειας νοήματος. Ιδιαίτερα για τις γυναίκες εργαζόμενες, η σύγκρουση ρόλων μεταξύ «νοικοκυράς» και «εργαζόμενης», σε συνδυασμό με την έμφυλη ανισότητα που αντιμετωπίζουν στο περιβάλλον εργασίας, τις καθιστά περισσότερο ευάλωτες στη βίωση εργασιακής πίεσης και επαγγελματικής εξουθένωσης.

Ακόμα, χαρακτηριστικά του εργασιακού χώρου όπως είναι οι ασαφείς εργασιακές απαιτήσεις, η καταπίεση, η μονοτονία, ο εργασιακός ψυχολογικός εκφοβισμός ( σύνδρομο «mobbing»), σχετίζονται με την εμφάνιση του φαινομένου. Τέλος, η ίδια φύση του επαγγέλματος επηρεάζει την εκδήλωση συμπτωμάτων “burnout”, με τους επαγγελματίας υγείας, τους κοινωνικούς λειτουργούς και τους εκπαιδευτικούς να αποτελούν ομάδες υψηλού κινδύνου εμφάνισης του συνδρόμου. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι, δεν είναι απαραίτητη η ύπαρξη μειζόνων ψυχοπιεστικών γεγονότων ώστε να παραχθεί εργασιακό άγχος. Ακόμα και η άθροιση μικρότερων καθημερινών γεγονότων μπορεί να παράγει σημαντικά επίπεδα πίεσης (Bianchi, Schonfeld & Laurent, 2017·Chamberlain et al, 1990).

Γιατί αφορά ιδιαίτερα τους επαγγελματίες υγείας;

Η απάντηση βρίσκεται στην διαρκή πίεση και το άγχος που βιώνουν οι επαγγελματίες σε χώρους υγείας, στις ακανόνιστες ώρες εργασίας, τη σωματική κούραση, αλλά και τις συναισθηματικές απαιτήσεις από τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Επιπλέον, η αντιμετώπιση ασθενών με δύσκολη συμπεριφορά, ο θάνατος ασθενών τελικού σταδίου και η διαχείριση κρίσεων, περιλαμβάνονται στους ψυχοπιεστικούς παράγοντες που οδηγούν τους επαγγελματίες σε “burnout” (Molero Jurado, Pérez-Fuentes, Gázquez Linares & Barragán Martín, 2018).

Ποιες είναι οι συνέπειες του συνδρόμου;

Το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης έχει πολλαπλές συνέπειες σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, όπως:

• Επιδείνωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών από στο χώρο της υγείας

• Κίνδυνο ασθένειας και εμφάνισης χρόνιων παθήσεων, όπως η κατάθλιψη, η κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών, αλλά και η υψηλή αρτηριακή πίεση

• Προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις των ατόμων σε οικογενειακό, επαγγελματικό και κοινωνικό επίπεδο

Tα άτομα που εμφανίζουν επαγγελματική εξουθένωση συνήθως κρύβουν το πρόβλημά τους επειδή νιώθουν ενοχές και ντροπή. Όμως, το να παρουσιάζει ένας εργαζόμενος συμπτώματα εργασιακής εξουθένωσης δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχει κάνει κάτι ο ίδιος λάθος, αφού το “burnout” αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο που πέρα από ατομικές έχει και κοινωνικές προεκτάσεις. Συνεπώς θα ήταν λάθος μας να προσπαθούμε να βρούμε λύσεις αλλάζοντας μόνο το άτομο – εργαζόμενο. Είναι εξίσου σημαντικό να στρέψουμε το βλέμμα μας στο πλαίσιο, στις συνθήκες εργασίας και στις κοινωνικοπολιτικές καταστάσεις της εποχής μας, που δημιουργούν εύφορο έδαφος ώστε να ευδοκιμήσουν τέτοια φαινόμενα, όπως αυτό της εργασιακής εξουθένωσης (Williams, Rathert & Buttigieg, 2020 ·Ιacovides et al., 1999).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Aronsson, G., Theorell, T., Grape, T., Hammarström, A., Hogstedt, C., Marteinsdottir, I., ... & Hall, C. (2017). A systematic review including meta-analysis of work environment and burnout symptoms. BMC public health, 17(1), 1-13.

Bianchi, R., Schonfeld, I. S., & Laurent, E. (2017). Burnout or depression: both individual and social issue. The Lancet, 390(10091), 230.

Freudenberger, H. J. (1989). Burnout: Past, present, and future concerns. Loss, Grief & Care, 3(1-2), 1-10.

Maslach, C., Jackson, S. E., Leiter, M. P., Schaufeli, W. B., & Schwab, R. L. (1986). Maslach burnout inventory (Vol. 21, pp. 3463-3464). Palo Alto, CA: Consulting psychologists press.

Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Burnout. In Stress: Concepts, cognition, emotion, and behavior (pp. 351-357). Academic Press.

Molero Jurado, M. D. M., Pérez-Fuentes, M. D. C., Gázquez Linares, J. J., & Barragán Martín, A. B. (2018). Burnout in health professionals according to their self-esteem, social support and empathy profile. Frontiers in psychology, 9, 424.

Williams, E. S., Rathert, C., & Buttigieg, S. C. (2020). The personal and professional consequences of physician burnout: a systematic review of the literature. Medical Care Research and Review, 77(5), 371-386.

​

​

​

​

Τι είναι η νόσος του Parkinson;

24/09/2021

​

Η νόσος του Parkinson αποτελεί μια προοδευτική, χρόνια νεύρο-εκφυλιστική διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος και μία από τις πιο κοινές νευρολογικές διαταραχές (Aarsland et al., 2001). Βασικότερα κινητικά συμπτώματα αποτελούν η βραδυκινησία, η δυσκαμψία και ο τρόμος ηρεμίας. Ο τρόμος ηρεμίας (τρέμουλο), αφορά ρυθμικές μυικές συσπάσεις όταν ένα μέλος του σώματος είναι σε χαλαρή θέση. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι περίπου το 25% των ασθενών δεν θα αναπτύξουν τρόμο ποτέ, καθ’ όλη τη διάρκεια της νόσου, καθώς και ότι ο τρόμος, μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα άλλων διαταραχών πέραν της νόσου του Parkinson. (Grant & Adams, 2009).

Τα άτομα με νόσο Parkinson, ενδέχεται να παρουσιάζουν αδυναμία στην έναρξη και εκτέλεση καθημερινών κινήσεων, σε δραστηριότητες όπως είναι η ένδυση, η σίτιση και γενικότερα η αυτό-φροντίδα. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα αποτελούν και οι φτωχές εκφράσεις προσώπου, που συχνά παρερμηνεύονται ως κατάθλιψη, ενώ παράλληλα μπορεί να αλλάξει σταδιακά ο γραφικός χαρακτήρας του ατόμου και τα γράμματα τείνουν να μικραίνουν. Εμφανίζονται ακόμα, διαταραχές στη βάδιση και την ισορροπία, γεγονός που συνδέεται με κίνδυνο πτώσεων. Γαστρεντερικές διαταραχές όπως η ναυτία και οι έμετοι εκδηλώνονται ως συμπτωματολογία της νόσου. Τέλος, συνυπάρχουν νευροψυχιατρικά συμπτώματα όπως είναι η κατάθλιψη, το άγχος, οι κρίσεις πανικού, διαταραχές του ύπνου κ.α. Σε κάθε περίπτωση για την σωστή αξιολόγηση των συμπτωμάτων το άτομο θα πρέπει να υποβληθεί σε ειδική νευρολογική εξέταση (Wilkinson & Lennox, 2006).

«Μύθοι» και πραγματικότητα για τη νόσο Parkinson

• Μόνο οι μεγάλοι άνθρωποι παθαίνουν αυτή τη νόσο.

Τι ισχύει: Η πιθανότητα εμφάνισης της νόσου αυξάνεται με την ηλικία, κυρίως από τα 60 έτη. Ωστόσο, τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν σε μικρότερες ηλικίες 40- 50 έτη και σπανιότερα στην ηλικία των 30 ετών. Η ασθένεια σε μικρότερες ηλικίες συχνά δε διαγιγνώσκεται εγκαίρως, ακριβώς γιατί θεωρείται λανθασμένα, πάθηση της Τρίτης Ηλικίας.

• Η εξέλιξη της νόσου είναι ίδια για όλους.

Τι ισχύει: Η νόσος Parkinson έχει μεγάλο εύρος συμπτωματολογίας, η οποία περιλαμβάνει κινητικά και μη κινητικά συμπτώματα, που εμφανίζονται σε διαφορετικό βαθμό και ένταση σε κάθε ασθενή, ενώ κάποια από αυτά (όπως το τρέμουλο), ενδέχεται να μην εμφανιστούν και καθόλου. 

• Τα συμπτώματα της νόσου είναι πάντοτε ορατά.

Τι ισχύει: Όσον αφορά στα κινητικά συμπτώματα της νόσου, είναι πράγματι εμφανή. Ωστόσο, μια σειρά συμπτωμάτων όπως οι διαταραχές στη διάθεση, στον ύπνο, η κόπωση κ.α συνυπάρχουν και αν δεν αντιμετωπιστούν με τις κατάλληλες παρεμβάσεις δυσχεραίνουν την καθημερινότητα του ατόμου.

Υπάρχει θεραπεία;

Η θεραπεία για τη νόσο του Parkinson, εστιάζει στη μείωση των συμπτωμάτων κατά κύριο λόγο μέσω της φαρμακευτικής αγωγής. Καθώς το βασικό χαρακτηριστικό της νόσου Parkinson είναι η απώλεια του νευροδιαβιβαστή της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, θεωρείται σκόπιμη η αύξηση των επίπεδων της ως θεραπεία. Ως επί το πλείστον, χρησιμοποιείται η ουσία Levodopa (L-dopa) σε φαρμακευτικό σκεύασμα. Τα διαθέσιμα φάρμακα αντιμετωπίζουν και μειώνουν τα συμπτώματα σε σημαντικό βαθμό, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται ένα καλό επίπεδο ποιότητας ζωής του ατόμου (Kolb & Whishaw, 2015).

Τα φάρμακα αν και εξαιρετικής σημασίας, δεν αρκούν από μόνα τους. Παρεμβάσεις καθοριστικές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων είναι επίσης:

• Η φυσική άσκηση και η φυσιοθεραπεία, για τη βελτίωση της κίνησης.

• Η νοητική άσκηση, για την ενδυνάμωση των γνωστικών λειτουργιών.

• Η λογοθεραπεία, για τη βελτίωση της ομιλίας και της λειτουργίας της κατάποσης.

• Η ισορροπημένη διατροφή, με έμφαση σε μικρά γεύματα, με μειωμένα επίπεδα πρωτεϊνών, για την σωστή απορρόφηση και βέλτιστη δράση των φαρμάκων.

• Τέλος, τα ψυχιατρικά συμπτώματα που εμφανίζονται στη νόσο, καθώς και οι συνέπειες της ίδια της διάγνωσης στην ψυχική υγεία των ατόμων που νοσούν, αλλά και των φροντιστών τους, καθιστούν την ψυχολογική υποστήριξη των ασθενών και των ατόμων του στενού περιβάλλοντος καθοριστικής σημασίας. Τα άτομα καλούνται να διαχειριστούν το ζήτημα της αποδοχής της ασθένειας αλλά και τρόπους να ζήσουν με αυτή, μια ποιοτική ζωή. Συνεπώς, η αναζήτηση ψυχολογικής υποστήριξης δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά αντιθέτως μπορεί να προσφέρει ανακούφιση και διέξοδο σε σειρά ζητημάτων που σχετίζονται με τη νόσο (Armstrong & Okun, 2020).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Aarsland, D., Andersen, K., Larsen, J. P., Lolk, A., Nielsen, H., & Kragh – Sorsensen, P. (2001). Risk of dementia in Parkinson’s disease: A community-based, prospective study. Neurology, 56 730-736

Armstrong, M. J., & Okun, M. S. (2020). Diagnosis and treatment of Parkinson disease: a review. Jama, 323(6), 548-560.

Grant, I., & Adams, K. M. (Eds.). (2009). Neuropsychological assessment of neuropsychiatric and neuromedical disorders (3rd ed.). New York, NY, US: Oxford University Press.

Kolb, B., & Whishaw, I. Q. (2015). Fundamentals of human neuropsychology. New York: Worth Publ.

Wilkinson, I., & Lennox, G. (2006). Essential neurology. Malden, MA: Blackwell.

Η προσέγγισης της «ανάρρωσης» στην Άνοια

​

H διάγνωση της Άνοιας, για τους περισσότερους ανθρώπους, αποτελεί ένα επώδυνο για τους ίδιους αλλά και για τους οικείους τους γεγονός που έρχεται να αλλάξει την καθημερινότητά τους. Τα ίδια τα συμπτώματα φαντάζουν τρομακτικά και δύσκολα, ενώ η απώλεια στοιχείων της μέχρι τότε ζωής του ατόμου, εισάγει το άτομο σε μια περίοδο πένθους. Η αβεβαιότητα για το μέλλον και ο φόβος για επιδείνωση της νόσου είναι ακόμα ένα γεγονός που το άτομο και το περιβάλλον του καλούνται να διαχειριστούν μετά τη διάγνωση (Rubin, Manevich & Doron, 2019).

Κάθε ένας λοιπόν που αντιμετωπίζει την Άνοια, αντιμετωπίζει παράλληλα και την πρόκληση να θέσει νέους στόχους για τη ζωή του και να αναζητήσει τρόπους που να του διασφαλίζουν μια ποιοτική και με νόημα καθημερινότητα. Εμπόδιο σε αυτή τη διαδικασία επαναπροσδιορισμού, μπαίνουν συχνά οι κοινωνικές προκαταλήψεις για την Τρίτη Ηλικία, όπως η άποψη ότι «οι ηλικιωμένοι δεν έχουν να προσφέρουν πλέον πολλά στην κοινωνία», καταδικάζοντας ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού στο περιθώριο (Daley et al., 2013).

Η μοναξιά που προκύπτει ως απόρροια τέτοιων κοινωνικών στάσεων, επιδεινώνει ακόμα περισσότερο το πρόβλημα. Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα η απομόνωση είναι το ίδιο βλαβερή για την υγεία, με το να κάνει κάποιος 15 τσιγάρα τη μέρα! Ακόμα, οι άνθρωποι που ζουν απομονωμένοι εμφανίζουν το διπλάσιο κίνδυνο να εκδηλώσουν συμπτώματα Άνοιας τύπου Alzheimer (Holwerda et al., 2014).

Μιλώντας για ανάρρωση, δεν εννοούμε την απαλλαγή από την ασθένεια ή τα συμπτώματά της, αλλά τη διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής στο πλαίσιο της ασθένειας και παρά τους περιορισμούς που αυτή θέτει (Deegan, 1988).

Ποια είναι λοιπόν τα συστατικά εκείνα που επιτρέπουν την ύπαρξη μιας προοπτικής ανάρρωσης και βελτίωσης της ζωής των ανθρώπων με άνοια;

• Η διατήρηση της ταυτότητας πριν και μετά τη διάγνωση. Μπορεί η μνήμη και άλλες λειτουργίες να επιδεινώνονται, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι παύει κανείς να είναι ο εαυτός του.

• Η αποδοχή και η εύρεση ενός νέου νοήματος για τη ζωή.

• Να νιώθεις ότι είσαι ακόμα σημαντικός για τους άλλους και ότι μπορείς να προσφέρεις.

• Η θετική στάση απέναντι στη ζωή. Να επικεντρώνεται κανείς σε αυτά που μπορεί και όχι σε αυτά που δεν μπορεί να κάνει.

• Η φροντίδα του εαυτού μέσα από την καλή διατροφή, την σωματική και πνευματική άσκηση.

• Να παραμένει κανείς ενεργός, μέσα από κοινωνικούς ρόλους, όπως είναι η συναναστροφή με τους φίλους και την οικογένεια, ο χρόνος με τα εγγόνια, η προσφορά στην κοινότητα και ο εθελοντισμός.

• Η υποστήριξη από την οικογένεια, τους φίλους, τους ειδικούς αλλά και από άτομα με αντίστοιχη εμπειρία.

• Τεχνικές διαχείρισης των συναισθηματικών συμπτωμάτων, όπως η ευερεθιστότητα, η ανησυχία κ.α.

• Χρήση βοηθημάτων για την αναπλήρωση του μνημονικού ελλείμματος. (Tible, Riese, Savaskan, & von Gunten, 2017)

Τέλος είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι, οι άνθρωποι με Άνοια δεν είναι απόλυτα εξαρτημένα άτομα, θύματα μιας κατάστασης, αλλά πολίτες με δικαιώματα, που με την κατάλληλη υποστήριξη μπορούν να διεκδικήσουν μια ζωή με αξιοπρέπεια (Ashley, 2002).

Είναι σημαντικό επομένως να αλλάξουμε σαν κοινωνία το αφήγημα για την άνοια και να καταπολεμήσουμε το στίγμα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Ashley.P. (2002) Now you see it now you don’t. London: Alzheimer’s Society, London.

Daley, S., Newton, D., Slade, M., Murray, J. & Banerjee, S. (2013) Development of a framework for recovery in older people with mental disorder, International Journal of Geriatric Psychiatry, 28, 522–529

Deegan, P. (1988) Recovery: The lived experience of rehabilitation, Psychosocial Rehabilitation Journal, 11: 11-19

Holwerda, T.J., Deeg, D.J., Beekman, A.T., van Tilburg, T.G., Stek, M.L., Jonker, C., & Shoevers, R.A. (2014) Feelings of loneliness, but not social isolation, predict dementia onset: Results from the Amsterdam Study of the Elderly (AMSTEL), Journal of Neurological and Neurosurgical Psychiatry, 85(2): 135-142

Holt-Lunstad J, Smith TB, Layton JB (2010) Social Relationships and Mortality Risk: A Meta-analytic Review. PLoS Med 7(7): e1000316. doi:10.1371/journal. pmed.1000316

Rubin, S. S., Manevich, A., & Doron, I. I. (2019). The Two-Track Model of Dementia Grief (TTM-DG): The theoretical and clinical significance of the continuing bond in sickness and in death. Death studies, 1-17.

Tible, O. P., Riese, F., Savaskan, E., & von Gunten, A. (2017). Best practice in the management of behavioural and psychological symptoms of dementia. Therapeutic advances in neurological disorders, 10(8), 297-309.

Η Άνοια στη ζωή μας

Τι είναι η Άνοια;

​

Άνοια είναι ένας όρος «ομπρέλα» για μια σειρά συμπτωμάτων που προκαλούνται ως απόρροια κάποιας εγκεφαλικής βλάβης. Η βλάβη αυτή ενδέχεται να προκληθεί από ασθένεια ή ατύχημα. Ωστόσο, στην πραγματικότητα δε γνωρίζουμε ακόμα με βεβαιότητα τι προκαλεί την Άνοια. 

 Η άνοια δεν αποτελεί μέρος της φυσιολογικής γήρανσης. Οι πιο κοινοί τύποι άνοιας είναι η νόσος Αλτσχάιμερ, η Αγγεαική Άνοια, η άνοια με σωμάτια Lewy, η Μετωποκροταφική άνοια και η άνοια που σχετίζεται με βλάβη του εγκεφάλου από την κατάχρηση αλκοόλ.  

 Μέχρι σήμερα περισσότερα από 46,8 εκατομμύρια ανθρώπων στον πλανήτη έχουν διαγνωστεί με άνοια, εκ των οποίων το 67% είναι γυναίκες. Αριθμός που προβλέπεται να αγγίξει τα 75 εκατομμύρια μέχρι το 2030,  ενώ μέχρι το 2050 θα ανέλθει στα 130 εκατομμύρια (Alzheimer’s  Association, 2019). 

Τι είναι η νόσος Αλτσχάιμερ;

 Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια νευροεκφυλιστική διαταραχή του εγκεφάλου. Ανήκει στο φάσμα της άνοιας και αφορά το 62% των περιπτώσεων διαγνωσμένης άνοιας.  Χαρακτηρίζεται από μνημονικά και άλλα νοητικά ελλείμματα, αλλαγές στην συμπεριφορά και την προσωπικότητα του ατόμου που με το πέρασμα του χρόνου οδηγούν σε έκπτωση της καθημερινής λειτουργικότητας (Zillmer, Spiers & Culbertson, 2008).

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα της νόσου;

Κάποια από τα κυρίαρχα συμπτώματα σε ασθενείς με άνοια είναι η σταδιακή απώλεια μνήμης, κριτικής σκέψης, κίνησης, συντονισμού κινήσεων και ικανότητας αναγνώρισης. 

Οι πρώτες ενδείξεις της νόσου Alzheimer αφορούν προβλήματα στη μνήμη, με τη βραχύχρονη μνήμη που περιλαμβάνει τις πιο πρόσφατες αναμνήσεις να επηρεάζεται πρώτη. Το άτομο ξεχνάει συναντήσεις, διαδρομές από και προς οικεία μέρη και βρίσκει τη μετάβαση σε άγνωστα και πολυσύχναστα μέρη ιδιαίτερα απαιτητική,  παρουσιάζει δυσκολίες στον προγραμματισμό δραστηριοτήτων και στην επίλυση καθημερινών προβλημάτων κ.α.  Σε κάποιες περιπτώσεις, ήδη από την έναρξη της νόσου μπορεί να εμφανιστούν συναισθηματικές διαταραχές, όπως είναι η κατάθλιψη, ενώ σε ένα μεταγενέστερο στάδιο είναι συχνές διαταραχές τις συμπεριφοράς, όπως η τάση για απομόνωση, η ευερεθιστότητα και η φυγή. (Watmough, 2010).

Ας μην ξεχνάμε ότι:

• H Άνοια δεν αφορά αποκλειστικά την τρίτη ηλικία.

• Κατά τα πρώτα στάδια και έχοντας την κατάλληλη υποστήριξη, το άτομο μπορεί να διατηρήσει σε σημαντικό βαθμό την ανεξαρτησία του.

• Οι διαθέσιμες μέχρι στιγμής φαρμακευτικές ουσίες δε θεραπεύουν, συμβάλλουν όμως στη σταθεροποίηση της νοητικής κατάστασης του ατόμου.

• Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις, όπως προγράμματα νευροψυχολογικής αποκατάστασης, μουσικοθεραπεία, ασκήσεις προσανατολισμού και λόγου κ.α., βελτιώνουν την καθημερινή λειτουργικότητα.

• Τα άτομα με άνοια χρειάζονται περισσότερο χρόνο να σκεφτούν προκειμένου να έχουν πρόσβαση στην κατάλληλη πληροφορία. Τους δίνουμε τον απαραίτητο χρόνο και επαναλαμβάνουμε αν χρειαστεί!

• Ακόμη,  μπορεί να νιώθουν συχνά μπερδεμένοι ή αναστατωμένοι εξαιτίας των συμπτωμάτων τους. Επομένως, έχουν ανάγκη να νιώθουν την κατανόηση και την υποστήριξή μας!

• Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση διπλασιάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου και σχετίζονται με την επιδείνωση των συμπτωμάτων.

• Ζω ΜΕ την Άνοια, δεν πεθαίνω από Άνοια! Είναι σημαντικό να αλλάξουμε τον τρόπο που μιλάμε για την Άνοια και να καταπολεμήσουμε το στίγμα! (Ashley, 2002·Holwerda et al., 2014).

​

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Alzheimer’s Association (2019). Alzheimer's disease facts and figures. Alzheimer’s & Dementia, 15(3), 321-387.

Ashley.P. (2002) Now you see it now you don’t. London: Alzheimer’s Society, London.

Holwerda, T.J., Deeg, D.J., Beekman, A.T., van Tilburg, T.G., Stek, M.L., Jonker, C., & Shoevers, R.A. (2014) Feelings of loneliness, but not social isolation, predict dementia onset: Results from the Amsterdam Study of the Elderly (AMSTEL), Journal of Neurological and Neurosurgical Psychiatry, 85(2): 135-142

Holt-Lunstad J, Smith TB, Layton JB (2010) Social Relationships and Mortality Risk: A Meta-analytic Review. PLoS Med 7(7): e1000316. doi:10.1371/journal. pmed.1000316

Watmough, C.E. (2010). Dementia. In C.L. Armstrong, & L. Morrow, (Eds.), Handbook of medical Neuropsychology (pp. 277-97). New York: Springer.  

Zillmer., E.A., Spiers, M.V. & Culbertson, W.C. (2008). Principles of Neuropsychology (2nded.). USA: Thomson Wadsworth. 

​

​

​

13/07/2021

14/06/2021